• Avrupa Adalet Divanının 27 Eylül 2017 tarihli, Nintendo Ltd Şirketi ve BigBen Interactive GmbH Kararı

Nintendo, topluluk tasarımları olarak adlandırılan tüm AB üyesi ülkelerde korunan tasarım portföyüne sahip olduğu Wii video oyun konsolları ve aksesuarları da dahil olmak üzere video oyunlarının ve video oyun konsollarının üretim ve satış faaliyetlerini gerçekleştiren bir şirkettir. BigBen Fransa, Wii video oyun konsollarıyla uyumlu uzaktan kumandaların ve diğer aksesuarların üretimini gerçekleştirmektedir ve bunları web sitesi aracılığıyla doğrudan Fransa, Belçika ve Lüksemburg’daki müşterilere ve ayrıca tali kuruluşu olan BigBen Almanya’ya satmaktadır.  BigBen Almanya’nın kendi mal stoku bulunmamaktadır. Dolayısıyla, tüketicilerden aldığı siparişleri BigBen Fransa’ya iletmektedir. Hak ihlalinde bulunduğu iddia edilen ürünlerin tedariği bu nedenle Fransa’dan yürütülür.  Nintendo, BigBen Fransa tarafından üretilen belli ürünlerin BigBen Almanya ve BigBen Fransa tarafından satışının, sahip olduğu kayıtlı topluluk tasarımları kapsamında haklarını ihlal ettiği görüşündedir. Ayrıca, bu iki şirketin ticari faaliyetlerine yönelik olarak, bu tasarımlara ilişkin görselleri kullanma hakkına sahip olmasının kabul edilemeyeceğini ibraz etmiştir. Sonuç olarak Nintendo, BigBen Almanya ve BigBen Fransa’ya karşı Landgericht Düsseldorf (Bölge Mahkemesi, Düsseldorf, Almanya) nezdinde, bu tasarımlardan doğan haklarının ihlal edildiği hususunda bir beyanname talebinde bulunarak dava açmıştır.

Dava, her iki davacı tarafından Dusseldorf Bölge Yüksek Mahkemesine temyiz edilmiştir. Yüksek Mahkeme, davayı Avrupa Adalet Divanına sevk etmiştir. 

İlk olarak,  6/2002 sayılı Tüzük ile birlikte 44/2001 sayılı Tüzüğün 6(1)inci maddesinin, topluluk tasarımları konusunda uluslararası yargının olduğu durumlarda, mahkemenin ihlal hususunda davalılardan birine ilişkin olarak 6/2002 sayılı Tüzüğün 82(1)inci Maddesi temel alınarak dava başlatması, başka bir üye ülkede bulunan ikinci davalıya ilişkin olarak 6(1)in Madde ile 6/2002 sayılı Tüzüğün 79(1)inci Maddesi esas alınarak dava başlatılması şeklinde yorumlanıp yorumlanmadığı sorulmuştur, çünkü ikinci davalı ürünleri üretmektedir ve birinci davalıya tedarik etmektedir, mahkeme başvuran kişinin talebi üzerine, ikinci davalıya ilişkin olarak 6/2002 sayılı Tüzüğün 88(2) ve 89(1) Maddeleri kapsamındaki tedbirlere istinaden, yukarıda belirtilen tedarik zinciri haricinde, davada söz konusu olabileceği gibi, Avrupa Birliği genelinde bir kapsamla, ikinci davalının icralarını kapsayarak karar alabilir. Mahkeme 6/2002 sayılı Tüzük ile birlikte 44/2001 sayılı Tüzüğün 6(1)inci maddesinin, ana uyuşmazlık hususunda söz konusu olduğu gibi, topluluk tasarımları konusunda uluslararası yargının olduğu durumlarda, mahkemenin ihlal hususunda davalılardan birine ilişkin olarak 6/2002 sayılı Tüzüğün 82(1)inci Maddesi temel alınarak dava başlatması, başka bir üye ülkede bulunan ikinci davalıya ilişkin olarak 6(1)in Madde ile 6/2002 sayılı Tüzüğün 79(1)inci Maddesi esas alınarak dava başlatılması şeklinde yorumlanması gerektiğini belirtmiştir, çünkü ikinci davalı ürünleri üretmektedir ve birinci davalıya tedarik etmektedir, mahkeme başvuran kişinin talebi üzerine, ikinci davalıya ilişkin olarak 6/2002 sayılı Tüzüğün 88(2) ve 89(1) Maddeleri kapsamındaki tedbirlere istinaden, yukarıda belirtilen tedarik zinciri haricinde, Avrupa Birliği genelinde bir kapsamla, ikinci davalının icralarını kapsayarak karar alabilir.

İkinci olarak, Mahkeme, 6/2002 sayılı Tüzüğün 20(1)(c) Maddesinin, topluluk tasarımlarından (tüm üye ülkelerde korunan tasarımlar) doğan hakların sahibine ait özgül ürünlerin aksesuarı olarak kullanılması amaçlanan ürünlerin yasal yollarla satışı söz konusu olduğunda, satışa sunulan bu ürünlerin ve hak sahiplerinin özgül ürünlerinin ortak kullanımını açıklamak ve göstermek amacıyla, bu tasarımlardan doğan hakların sahibinin rızası olmadan, üçüncü kişilerin web sitesi yoluyla da dahil olmak üzere tasarımlara ilişkin resimlerin kullanılabilmesi olarak yorumlanıp yorumlanmadığını, Madde (20)(1)(c) kapsamında iktibas amacıyla çoğaltma eylemi gerçekleştirilmesi durumu söz konusuysa hangi koşullar altında böyle bir çoğaltmanın kabul edilebileceğini sormaktadır.

Bu durumda, Adliye Mahkemesi topluluk tasarımı olan özgül ürünlerle beraber kullanılması amaçlanan ürünlerin yasal olarak satışını gerçekleştiren üçüncü kişilerin, sattığı ürünlerin ve korunan tasarıma ilişkin ürünün ortak kullanımını açıklamak ve göstermek amacıyla, 6/2002 sayılı Tüzüğün 20(1)(c) Maddesi kapsamında iktibas amacıyla çoğaltma eylemi gerçekleştirebileceği kararına varmıştır.  Bu nedenle, Madde 20(1) ‘in sınırlaması üç kümülatif koşula tabidir; çoğaltma eyleminin adil ticaret uygulamaları ile uyumluluğu, bu tür eylemlerden dolayı tasarımların normal kullanımlarına yönelik usulsüz ihlallerin yokluğu ve kaynağın belirtilmesi.